/ Deel 3: Hoe redden we het klimaat?

/ ’t Is niet te laat

In het vorige C-magazine las je dat klimaatveranderingen normaal zijn. Maar dat door de enorme toename van broeikasgassen de aarde sinds begin 1900 veel te snel opwarmt. Daardoor krijgen de aarde én de mens niet de tijd om zich aan te passen.

Als we niets veranderen, dan blijven de broeikasgasniveaus stijgen. Waardoor de planeet nog meer opwarmt. Gevolg? Nog zwaardere klimaatproblemen. Gelukkig is er ook goed nieuws: het is nog niet te laat om de uitstoot te doen dalen.

/Wie zijn de grootste vervuilers?

Om te weten hoe we de uitstoot van broeikasgassen laten dalen, moeten we eerst weten waar deze gassen vandaan komen. In de figuur hierbij zie je dat 25% van de uitstoot wordt veroorzaakt door elektriciteitsproductie, 24% door voedselproductie en 21% door de industrie. De overige 30% komt voort uit onder andere transport en gebouwen.

Figuur 1: De bronnen van broeikasgasuitstoot door de mens, onderverdeeld in zes groepen. (bron: IPCC WG3 AR5).

Verlichting, airco, verwarming en koelkasten zorgen voor 12% van het elektriciteitsverbruik. De industrie verbruikt 11% om alles draaiende te houden. In de andere 2% zit bijvoorbeeld ook de CO₂-uitstoot die elektrische auto’s veroorzaken. 

Het antwoord op de vraag hoe we de uitstoot kunnen verminderen, is vrij eenvoudig: we moeten de manier van elektriciteit opwekken veranderen door over te schakelen op hernieuwbare energie. Zonne- en windenergie zijn de bekendste voorbeelden.

/ Wat kun jij doen?

• Kies voor energiezuinige verlichtingen zoals led- of spaarlampen.
• Schakel apparaten uit door de stekker uit te trekken als je ze niet vaak gebruikt.
• Gebruik energiezuinige apparaten. 
• Was kleding vaker op 30 graden. Daarmee kun je gewoon wasgoed prima proper krijgen.
• Probeer elektrische verwarming of airco zoveel mogelijk te vermijden.

De landbouw is goed voor 24% van de uitstoot van broeikasgassen. Dat is ontzettend veel dus. 9% wordt veroorzaakt door ontbossing waarbij men bossen afbrandt voor nieuwe landbouwgrond. Ook de methaanuitstoot door koeien is een grote boosdoener. 

De oplossing is niet zo eenvoudig. Zo moeten landen hun verantwoordelijkheid nemen om ecosystemen te beschermen tegen ontbossing. Bovendien moet de landbouw de verschuiving maken naar een andere manier van voedsel produceren. Maar dat kan alleen maar als wij als consument ook anders leren omgaan met voeding.

/ Wat kun jij doen?

• Gooi geen voedsel weg. Doordat je minder moet kopen, is er dus ook minder voedselproductie nodig.
• Eet minder rood vlees. Door je portie rood vlees af en toe te vervangen door een plantaardig alternatief, help je mee om de broeikasgassen te verminderen én het is nog beter voor je gezondheid ook.
• Kies voor biologische en duurzame landbouwproducten en ondersteun boeren die op een milieuvriendelijke manier aan landbouw en veeteelt doen.

Staal, cement, plastiek, allerlei soorten producten én het recycleren en storten van afval is goed voor 21% van de broeikasgassen. Uiteraard is het aan de industrie om in te zetten op hernieuwbare energie. Maar we mogen de schuld niet volledig bij de industrie leggen.

De vraag naar producten komt namelijk grotendeels van ons, de consumenten. Want alles wat wij denken nodig te hebben, moet worden geproduceerd (industrie) en vervoerd (transport).

Als we alleen al alle plastiek efficiënt zouden recycleren, verminderen we niet alleen de uitstoot tijdens de productie, maar ook de enorme plastieken afvalberg. We moeten dus weg van de wegwerpeconomie en kiezen voor hergebruik, recyclage en herstel (circulair systeem).

/ Wat kun jij doen?

• Laat kapotte spullen en kledij maken als dat kan. 
• Kies voor tweedehands of voor gerecycleerde producten.
• Stel bij jezelf de vraag: heb ik dit echt nodig? Zo koop je minder en kies je voor dingen die je écht nodig hebt of leuk vindt. Kies daarbij, als het kan, voor goede kwaliteit.

Transport over de baan, zoals auto’s en vrachtwagens, veroorzaken maar liefst 10% van de CO₂-uitstoot. De bedoeling is dat we op lange termijn naar CO₂-vrij transport gaan. Helaas is een elektrische wagen (nog) niet voor iedereen weggelegd. Gelukkig zijn er andere manieren om minder CO₂ uit te stoten.

/ Wat kun jij doen?

• Neem voor verplaatsingen van minder dan 5 kilometer vaker de fiets. Of gebruik het openbaar vervoer.
• Carpool met collega’s. Ga je op uitstap met vrienden of familie? Probeer dan samen te rijden. Ook de trein is een leuke optie.
• Ga eens op vakantie met de slaaptrein. Ondertussen zijn slaaptreinen weer helemaal in en doen ze heel wat grote steden in Europa aan.

Verwarming, warmwaterboilers, ovens, airco’s … stoten veel broeikasgassen uit. Bovendien zijn heel wat gebouwen slecht geïsoleerd waardoor de warmte gemakkelijk ontsnapt. Jij draait je verwarming een graadje hoger, wat dan weer energie kost en voor meer uitstoot van broeikasgassen zorgt.

Gebouwen energiezuiniger maken is dus de boodschap. Maar helaas is dat voor veel mensen een zware investering. Gelukkig bieden instanties zoals de overheid en gemeentes vaak ondersteuning met advies en premies.

/ Wat kun jij doen?

Veel gemeentes organiseren regelmatig informatiesessies rond energiezuinig verbouwen. Ga zeker eens luisteren wat de opties zijn. Soms zijn enkele kleine ingrepen al voldoende om het verschil te maken. En dat voel je ook aan je energiefactuur.

Alle beetjes 
helpen

Je merkt het: dé oplossing bestaat niet. Maar het is wel duidelijk dat de uitstoot van broeikasgassen niet de schuld is van een bepaalde sector. Alles is met elkaar verbonden. Dus ja, ook jij kunt je steentje bijdragen. Want zoals ze zeggen: vele kleintjes maken één groot.

Bronnen: KlimaatLINK en Global Change Ecology - Universiteit Antwerpen en Scientists For Climate.